GÜNCEL

�HD ve ÖHD sürece ili�kin önerilerini s�ralad�

ANKARA - ETHA
27 A�ustos 2025 Çar�amba

PKK'nin silah b�rakma törenine ili�kin gözlem ve tespitlerine yönelik raporunu aç�klayan �HD ve ÖHD, yerine getirilmesi gereken hususlar� da s�ralad�.

�nsan Haklar� Derne�i (�HD) ve Özgürlük �çin Hukukçular Derne�i (ÖHD), 10-11 Temmuz 2025 tarihlerinde PKK taraf�ndan gerçekle�tirilen silahlar�n imhas� törenine ili�kin gözlem ve tespitlerini raporla�t�rd�. Rapor, �HD Genel Merkezi'nde düzenlenen bas�n toplant�s�nda kamuoyuna duyuruldu.

Halklar�n E�itlik ve Demokrasi Partisi'nin (DEM Parti) daveti üzerine törene kat�ld�klar�n� belirten �HD ve ÖHD, "tören günü silah b�rakan militanlar�n kimlik bilgileri ve imha edilecek silahlar�n envanterinden olu�an dosyan�n �HD, ÖHD ve T�HV heyetine teslim edilmi� olmas�n�, sürece sivil toplumun kat�l�m� bak�m�ndan k�ymetli buldu�umuzu vurgulamak isteriz" denildi.

BARI� ANNELER�'N�N KÜRTÇE KONU�MASINA ENGELE TEPK�
Silahlar�n b�rak�lmas�n�n "güvenlik" parantezi içerisinde teknik bir mesele gibi alg�lanmamas� gerekti�ini, sürecin siyasal ve hukuki bir dönü�ümü gerektirdi�ini konunun tüm taraflar�na ve tüm toplumsal aktörlere hat�rlatan �HD ve ÖHD, "Geçi� dönemi adaleti diye tan�mlad��m�z bu sürecin sa�lanmas� için gerekli mekanizmalar�n kurulmas�, sürecin kal�c� bir bar��a evrilmesi aç�s�ndan, en az çat��an taraflar�n müzakere etmesi kadar büyük bir önem ta��maktad�r. TBMM bünyesinde kurulan Milli Dayan��ma Karde�lik ve Demokrasi Komisyonu'nun çal��malar� bu bak�m�ndan k�ymetli bir ad�m olsa da 20 A�ustos 2025 tarihli oturumda Bar�� Annelerinin Kürtçe konu�ma taleplerinin engellenmesi gibi örnekler, ne yaz�k ki bahsetti�imiz onar�c� bir çözüm iklimi ile tezat olu�turmaktad�r. �HD ve ÖHD olarak, çözüm iradesini ve sürece yönelik toplumsal deste�i zay�flatan bu tür ayr�mc� uygulamalar�n tekrarlanmamas� konusunda ilgili taraflar� bir kez daha uyarma gere�i duyuyoruz" ifadeleri kulland�.

TEMEL HUSUSLAR SIRALANDI
Ayr�ca komisyonun kanunla de�il de Meclis ba�kanl�k karar�yla kurulmas�, 6 ayl�k k�sa bir süre görev yapacak olmas�, henüz demokratik kitle örgütlerinin ve toplumsal kesimlerin komisyonla ili�kilerinin ve ileti�imlerinin belirlenmemi� olmas�, sürecin taraf� olan Kürt halk önderi Abdullah Öcalan ile halen görü�ülmemi� olmas� gibi eksikliklerin komisyonun gücünü ve etkisini azaltan hususlar olarak de�erlendiren �HD ve ÖHD, sürecin ba�ar�ya ula�mas� için �u temel hususlarda ad�mlar�n at�lmas� için �u önerileri sundu:
🔹"Yaln�zca çat��man�n taraflar�n�n de�il, tüm toplumun sürece dahil oldu�u bir yakla��m benimsenmeli; karar alma süreçlerinde geni� kat�l�m sa�lanmas�na özen gösterilmeli; ço�ulcu, �effaf ve toplumsal denetime aç�k mekanizmalar kurulmal�d�r.
🔹�mral� Hapishanesinde halen büyük oranda tecrit alt�nda tutulan PKK lideri Abdullah Öcalan'�n ileti�im hakk�, müzakerelere aktif kat�l�m�n� mümkün k�lacak �ekilde sa�lanmal�, fiziki ko�ullar� da uluslararas� hukukla uyumlu hale getirilmelidir.
🔹Türkiye'nin demokratik dönü�ümünün önünü açacak, bar�� kal�cal��t�racak, toplumsal kat�l�ma dayal� yöntemlerle haz�rlayana yeni bir toplumsal sözle�me, yeni bir kurucu anayasa haz�rlanmal�, Kürt halk�n�n anadili ve kültürel tan�nma ba�ta olmak üzere e�it yurtta�l�k talepleri anayasal güvence alt�na al�nmal�d�r.
🔹Antidemokratik Terörle Mücadele Yasas� kald�r�lmal�, hukukun üstünlü�ü ilkesine dayanan insan haklar� normlar�na uygun yasal düzenlemeler hayata geçirilmelidir.
🔹Ba�ta a��r hasta mahpuslar olmak üzere siyasi mahpuslar�n kar�� kar��ya b�rak�ld�� ayr�mc� ceza infaz uygulamalar� kald�r�lmal�d�r, umut hakk�na ili�kin mevzuatta ivedi �ekilde düzenlemeye gidilmelidir.
🔹Hapishanelerdeki seçilmi� siyasetçiler derhal serbest b�rak�lmal�, görevden al�nan belediye ba�kanlar� derhal görevlerine iade edilmelidir.
🔹Yine Kürt sorunun demokratik ve bar��ç�l bir zeminde çözümüne engel olan, Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik �art�, Medeni ve Siyasi Haklar Sözle�mesi, Çocuk Haklar� Sözle�mesi ve benzeri uluslararas� sözle�melerdeki Türkiye'nin çekinceleri kald�r�lmal�d�r.
🔹Bütün Ki�ilerin Zorla Kaybedilmesine Kar�� Sözle�meye, Uluslararas� Ceza Mahkemesi (Roma Statüsü), �stanbul Sözle�mesi gibi insan haklar�n� güçlendirecek sözle�melere taraf olunmal�d�r.
🔹A�HM ve Anayasa Mahkemesi Kararlar�n�n gere�i derhâl yerine getirilmelidir.
🔹Silah b�rakan militanlar�n sivil siyaset ve demokratik hayata kat�l�mlar�n�n önündeki engeller kald�r�lmal�d�r."

Ayr�ca gözlem raporunun içeri�i gazetecilerle payla��ld�. Raporda, törende ya�ananlara dair �unlar belirtildi:
🔹"Tören beklenen saatten 23 dakikal�k gecikmeyle, Türkiye saati ile 11.23'te ba�lam��t�r. Bu gecikmenin silah envanteri ve militanlar�n kimlik bilgilerinin teslim edilece�i sivil toplum örgütlerinin bulunaca�� yer konusundaki de�i�iklikten kaynakland�� sonradan ö�renilmi�tir.
🔹Tören, Casene Ma�aras�ndan en önde KCK E�ba�kan� Bese Hozat (Hülya Oran) olmak üzere 15 kad�n ve 15 erkek militandan olu�an 30 ki�ilik çe�itli silahlar ta��yan grubun alana do�ru geli�leri ile ba�lam��t�r.
🔹Grup do�rudan daha önceden haz�rlanm�� platforma yönelmi� ve platformun arkas�ndaki duvara Abdullah Öcalan'�n �mral� hapishanesinde çekilen ve daha önce de bas�na yans�m�� olan foto�raf� yans�t�lm��t�r.
🔹Grubun platforma yerle�mesinden sonra Bese Hozat (Hülya Oran) ve Behzat Çarçel (Nedim Seven) bas�na ve kamuoyuna hitaben Türkçe ve Kürtçe metni okumu�lard�r. Ayn� anda metinlerin her iki versiyonu kat�l�mc�lara da��t�lm��t�r.
🔹Aç�klama bittikten sonra, ma�aradan alana geli� s�ras�na göre, en önde Bese Hozat olmak üzere, 30 ki�ilik militan grup silahlar�n� teker teker haznenin içerisine b�rakm��lard�r. Silah b�rakan militanlar�n kimlik bilgileri ile imha edilecek silahlar�n envanterinin teslim edilece�i belirtilen 2 kurumlar� temsilen �HD E� Genel Ba�kan� Hüseyin Küçükbalaban, ÖHD E� Genel Ba�kan� Ekin Yeter Moray ve T�HV Genel Sekreteri Co�kun Üsterci tören ak�� bilgilendirmesi için davet edilmi� ve gerekli bilgilendirmeler yap�ld�ktan sonra kendilerine ayr�lan bölüme geçmi�lerdir.
🔹Gruptan isminin daha sonra Tekin Mu� (Mehmet Demirer) oldu�unu ö�rendi�imiz militan silah�n� hazneye b�rakt�ktan sonra �HD, ÖHD ve T�HV temsilcilerinin bulundu�u alana gelmi� ve elindeki silah b�rakan militanlar�n kimlik bilgisi ve imha edilecek silahlar�n envanterinden olu�an dosyay� heyete teslim etmi�tir. Bu s�rada art�k Kürt meselesinin çözümünde �iddetin devreden ç�kmas�n�' istediklerini, bu nedenle burada sembolik olarak silahlar� yakt�klar�n� bundan sonraki süreçte Kürt meselesinin çözümünde sivil toplum örgütlerinin daha fazla rol üstlenmesini önemsediklerini, o nedenle bu dosyay� sivil toplum örgütlerine vermeyi uygun gördüklerini belirtmi�tir.
🔹Tüm militanlar silahlar�n� hazneye b�rakt�ktan sonra Bese Hozat (Hülya Oran) ve Behzat Çarçel (Nedim Seven) haznenin ba��na gelmi� ve görevlilerin yard�m�yla silahlar tutu�turularak yak�lm��t�r.
🔹Silahlar�n yak�lmas�ndan sonra alanda dizilmi� olan 30 ki�ilik militan grup geldikleri Casene Ma�aras� yönüne do�ru silahs�z olarak gitmi�lerdir.
🔹Tören saat 12.00 s�ralar�nda bitmi�tir. Alanda bulunan bas�n mensuplar�, STK temsilcileri, ayd�nlar ve siyasetçilerle yap�lan sohbetlerde silahlar�n sembolik olarak yak�lmas�n�n Kürt meselesinin demokratik ve bar��ç�l yollardan çözümü için kritik bir e�ik oldu�u ortak görü�ü vurgulanm��t�r.
🔹Gözlem Heyeti tören sonras� 11 Temmuz 2025 günü önce Erbil'e dönmü� ve oradan da otobüslerle Diyarbak�r'a gelmek üzere yola ç�km��t�r. 12 A�ustos 2025 günü sabah 06.00 s�ralar�nda heyet üyeleri Diyarbak�r'a varm�� ve buradan da geldikleri illere dönmü�lerdir."

�HD ve ÖHD sürece ili�kin önerilerini s�ralad�

�lgili Haberler