KADIN

Nadiye Gürbüz yazd� | Sezaryen yasa��ndan kürtaj yasa��na uzanacak sald�r�

NAD�YE GÜRBÜZ
2 May�s 2025 Cuma

Sezaryen yasa��na sessiz kalmam�z, kürtaj yasa��n�n önünü açacakt�r. Kad�n özgürlük mücadelesi öznelerinin örgütsel ve birle�ik zeminlerde mücadele prati�inin zay�flad�� bir dönemde ya�an�yor bu sald�r�. Ama di�er yandan genç kad�nlarda geli�en bir bilinç ve mücadele azmine tan�kl�k ediyoruz.

Erkek egemen saray rejimi sermayeye ucuz i� gücü, yeni i�gal planlar�, ezilen halklara yönelik militarist sald�rganl�k için asker yeti�tirme plan� kapsam�nda sezaryenle do�umu yasaklayarak, kad�nlar� vajinal do�uma zorluyor. Sa�l�k Bakanl�� 3 Ekim 2024'te Normal Do�um Eylem Plan�'n�n start�n� Ankara Be�tepe'deki sarayda verdi. 81 il ve ilçede sa�l�k müdürlükleri, aile hekimlikleri, devlet, üniversite ve özel hastanelerde stantlar açt�, sempozyum, yürüyü� ve e�itimler düzenledi.

Sa�l�k Bakanl��, "normal do�um" diye adland�rd�� vajinal do�umu "özendirme" ad� alt�nda zorunlu k�larak nüfus art��n� yükseltmeyi amaçl�yor. Bu çal��man�n ana slogan� ise "Do�al olan normal do�umdur".

Ad�na Sa�l�k Bakanl�� denilen, ama vajinal do�um demekten imtina ederek "normal do�um" tan�mlamas� yapan bu antibilimsel kurumun kampanya start�n�n verildi�i etkinli�e Emine Erdo�an da kat�ld�. Etkinlikte plaket verilerek övgüler düzülen Emine Erdo�an, "Anne adaylar�m�z� f�tratlar�ndaki bu mucizeyi, bu e�siz bilgeli�i kucaklamaya davet ediyorum" sözleriyle, vajinal do�umu "f�trat" diye nitelendirdi.

Ayn� etkinlikte, Sa�l�k Bakan� Kemal Memi�o�lu da amaçlar�n� toplum sa�l��n� korumak olarak aç�klad�ktan sonra gerçek niyetini ortaya koydu. Türkiye'de do�urganl�k h�z�n�n her geçen gün dü�tü�ünü söyledi bakan. Do�urganl��n dü�mesinde pek çok etken var. Bunlardan biri tabii ki, kad�nlar�n, özgürlü�ünü k�s�tlayacak alanlar istememesi. Ayn� zamanda derinle�en yoksulluk krizi ve gelecek kayg�s� nedeniyle insanlar çok çocuk sahibi olmak istemiyor. Bir ba�ka etken de sezaryenle do�um. Sezaryen do�um yapanlar�n sonraki do�umlar� vajinal yapmas� çok zor, hatta imkans�z gibi. Bir kad�n�n üç defadan fazla sezaryen yapt�rmas� da riskli. Bu da sezaryen do�um yapanlar�n en fazla üç çocuk do�urabilece�ini gösteriyor. Yani Erdo�an'�n, "en az 5 çocuk yap�n" telkinlerinin çok alt�nda bir rakam bu.

Erkek egemen kapitalist sistemin bugünkü temsilcileri AKP-MHP iktidar�, sezaryenin riskli oldu�unu, "Ameliyat do�al de�il, mecburi bir süreçtir" diyerek "normal" olan�n vajinal do�um oldu�unu telkin ederek kad�n bedeni üzerinde hakimiyet kurmaya çal��yor.

40 hafta sürecek kampanyan�n 30 haftas� geride kald�. Bu süre içerisinde yeterince ba�ar�l� olamad�klar� için kampanyan�n 28. haftas�nda erkek egemenli�inin en fazla tezahür buldu�u alan olan futbol sahalar�n� devreye soktular. Sivasspor-Fenerbahçe aras�ndaki maça Sivassporlu erkek futbolcular, "Do�al olan normal do�um" pankart�yla ç�kt�.

Bu, ayn� zamanda sezaryenin yasaklanmas�n�n önünü açan bir hamleydi. Erdo�an, "Bakanl��m�z�n normal do�umu te�vik etmesi, cerrahi müdahale yerine normal do�umu özendirmesi sizi niçin bu kadar rahats�z ediyor" derken, AKP Sözcüsü Ömer Çelik, 21 Nisan'daki kabine toplant�s� sonras�, "Normal do�um kad�nlara bir dayatma de�il, hekimlerin de�erlendirece�i bir konu. Kad�nlar�n tercihine veya hayat tarz�na müdahale olarak alg�lanmas�n� istemeyiz" sözlerini sarf etti. Ancak bu sözlerden iki gün önce Sa�l�k Bakanl�� bir yönetmelik yay�mlayarak, özel hastanelerde planl� sezaryeni yasaklad�.

Ayr�ca bu yönetmelikle, vajinal do�um yapt�racak ameliyathanesi bulunmayan özel hastanelere, do�um ünitesi kurulmas�na izin verilmeyecek.
Kad�nlar�n nas�l do�um yapaca��na, kaç çocuk do�uraca��na dönük bu müdahalelere ili�kin kad�n örgütleri çe�itli aç�klamalar yaparken, ilk tepki üniversite ö�rencilerinden geldi. 19 Mart itibariyle sokaklar� terk etmeyen üniversite gençli�i, kad�n bedenine dönük bu sald�r�ya sessiz kalmad�.
Manisa Celal Bayar Üniversitesinde düzenlenen "Do�al olan normal do�um" sempozyumunda, ba�hekimin konu�mas�na ba�lad�� anda gençler salonu terk etti.

Manisa'da Turgutlu Kad�n Basketbol tak�m� da "Nas�l do�du�u de�il, niye ya�ayamad��. Kad�n�n bedeni kad�n�n karar�" pankart�yla sahaya ç�karak, Sivasspor futbolcular�na ve AKP-MHP iktidar�n�n kad�n bedenine dönük sald�r�lar�na yan�t verdi.

Do�um oran�n�n dü�mesi, genç nüfus say�s�n�n azalmas�, kapitalistlerin, patronlar�n i�ine gelmez. Kad�nlar�n, "3 yetmez, 5 çocuk do�urun", "siz do�urmak istemezseniz, biz zorla do�urturuz" dayatmas�na maruz kalmas�, çocuk do�ururken nas�l do�uracaklar�na karar verilmesi tek ba��na kad�n bedeni üzerinde hakimiyet kurmay� amaçlam�yor yani. Ayn� zamanda kapitalist sömürü düzeninin sürgit gitmesinin önü aç�lmak isteniyor.

Bir di�er nedeni de Aile ve Sosyal Hizmetler Bakan� Mahinur Gökta�, geçti�imiz hafta yapt�� bir aç�klamada, nüfusun yeteri kadar artmad��ndan �ikayet etti ve "20 y�l sonra askere gönderecek genç bulamayabiliriz" diyerek, yeni i�gal planlar�, ezilen halklara yönelik sald�rganl�k planlar�n�n sekteye u�ramas�ndan duydu�u endi�eyi dile getirdi.

"Normal do�um" ad� alt�ndaki tart��malar, sezaryenin yasaklanmas�n� kürtaj yasa�� takip edecektir. 1983 y�l�nda yap�lan yasa düzenlemesiyle Türkiye'de on haftaya kadar kürtaj yapt�rabiliyor kad�nlar. Tecavüz sald�r�s� durumunda bu 20 haftaya kadar ç�k�yor. Tabii ki evli kad�nlarda kocas�, 18 ya��ndan küçüklerde anne ve babas�n�n izni �art�yla. S�n�rl�l�klar� olsa da bu önemli bir yasal düzenleme. Kad�nlar bunun için çok mücadele etti.

2012 y�l�nda, AKP-MHP iktidar� bu hakk� gasp etmeye, kürtaj� yasaklamaya çal��t�. Kad�nlar sokaklara ç�karak engelledi. Fakat, yasal düzenlemeye ra�men �u an kürtaj�n fiilen yasakland�� bir durumla kar�� kar��yay�z. Kadir Has Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Kad�n Çal��malar� Ara�t�rma Merkezinin, 2020 y�l�nda 295 devlet hastanesinde yapt�� ara�t�rma, devlet hastanelerinde kürtaj yap�lmad��n� gösteriyor. 295 devlet hastanesinden Ankara, Amasya, Bayburt, Burdur, Hakkari, Urfa, Tekirda� ve Dersim'deki sadece 10 hastanede iste�e ba�l� kürtaj yap�l�yor. 55'i "yasak veya yasal de�il" diyerek yasal olmas�na ra�men kürtaj� kriminalize ederken, 11 hastane kürtaj�n yasak oldu�unu, 36 hastane yasak ifadesini kullanmadan devlet hastanelerinde yap�lmad��n�, 4 hastane kural�n veya prosedürün bu �ekilde oldu�unu, 4 hastane ise iste�e ba�l� kürtaj�n bir üst merci taraf�ndan onaylanmad��n� söyleyerek kürtaj ba�vurular�n� reddediyor. Evli olmayan kad�nlar�n devlet hastanelerinde kürtaj yapt�rmas� da mümkün de�il. Evli olmayan bir kad�n kürtaj yapt�rmak istedi�inde ailelerine haber verilerek, kad�nlar�n can güvenli�i tehlikeye at�l�yor.
2016 ve 2020 y�llar�na ait verilerden olu�an bu ara�t�rmada, iki y�l aras�nda "Sadece t�bbi zorunluluk varsa yap�l�yor" oran�nda büyük bir aç� fark� oldu�u görülüyor. 2016'da bu oran yüzde 78 iken, 2020'de yüzde 14'e dü�mü�. Ayr�ca 2016 y�l�nda "�ste�e ba�l� yap�lm�yor" yan�t� yüzde 12 iken, bu oran 2020'de yüzde 54'e yükselmi� durumda. "�ste�e ba�l� yap�l�yor" oran�nda da iki y�l aras�nda ciddi bir dü�ü� var. 2016'da yüzde 8 olan oran, 2020'de yüzde 3'e dü�mü� durumda.

Çocuk do�urma ya da do�urmama ve nas�l do�uraca��na dair kad�nlar�n karar verebilece�i bu en temel hak, erkek egemen sistem taraf�ndan bir kez daha kad�nlar�n elinden al�nmak isteniyor. Sezaryen yasa��na sessiz kalmam�z, kürtaj yasa��n�n önünü açacakt�r. Kad�n özgürlük mücadelesi öznelerinin örgütsel ve birle�ik zeminlerde mücadele prati�inin zay�flad�� bir dönemde ya�an�yor bu sald�r�. Ama di�er yandan, genç kad�nlarda geli�en bir bilinç ve mücadele azmine tan�kl�k ediyoruz. Kad�n özgürlük mücadelesi yürütenlerin genç kad�nlarla bulu�ma kanallar�n� yaratma ve birle�ik mücadele zeminlerini yeniden kurma, güçlendirme sorumlulu�u bu dönemde daha büyük bir öneme sahiptir. Sezaryen yasa��n� ve olas� kürtaj yasa��n� ancak böyle durdurabiliriz.

Nadiye Gürbüz yazd� | Sezaryen yasa��ndan kürtaj yasa��na uzanacak sald�r�

�lgili Haberler